PROCESSIES EN OMMEGANG
Eeuwenlang worden op feestdag van de Heilige Dimpna, 15 mei, de relieken van de Geelse heiligen in een processie rond gedragen. Die gebeurtenis lokt traditioneel zeer veel bedevaarders naar Geel. Tot in de twintigste eeuw is de processie één van de religieuze hoogtepunten van het jaar.
In 1900 heeft de eerste praalstoet plaats. De Geelse bewindslieden nemen het jaar 600 als vertrekpunt en willen 1300 jaar Dimpna op een grootse manier herdenken. Zelfs Prins Albert (de latere koning Albert I) kijkt van op het balkon van het gemeentehuis naar de eerste uittocht van de historische praalstoet. Die vertelt het verhaal van Sint-Dimpna en de gezinsverpleging. De burgerij en de middenklasse nemen de meeste rollen voor hun rekening: de ‘acteurs’ moeten hun kostuums immers zelf betalen. Een uitgave die Jan met de pet zich in die tijd niet kan veroorloven.
In 1925 organiseert men opnieuw een historische praalstoet met een nog sterker religieus karakter. Zo wordt de processie in de stoet opgenomen. In dat jaar beslist men ook om de 25 jaar een jubeljaar met praalstoet te houden. In de daaropvolgende jaren worden delen uit de stoet in de jaarlijkse processie opgenomen. Bij de jubelfeesten van 1950 spreekt men voor het eerst van een ‘ommegang’. Die wordt meer dan ooit het hoogtepunt van de feesten. Vanaf 1951 trekt tweemaal per jaar een verkorte versie van de ommegang als Sint-Dimpnaprocessie door de straten. De maatschappij verandert echter: het geloof krijgt een andere, meer bescheiden plaats in het dagelijkse leven, de belangstelling voor de processie neemt af en in 1968 beslist men ze niet meer te houden.
In 1975 vormt de “Sint-Dimpna-Ommegang” het orgelpunt van een heus Sint-Dimpnajaar met tal van activiteiten. In de stoet zelf staan de legende, de geschiedenis van Geel en de gezinsverpleging centraal. Het godsdienstige verdwijnt meer naar de achtergrond. Het Sint-Dimpnajaar is zo’n groot succes dat men besluit om de ommegang voortaan om de vijf jaar te laten doorgaan. In 1976 sticht men daarom het Sint-Dimpnacomité.
In de volgende edities (1980, 1985, 1990 1995 en 2000) wordt de ommegang verder uitgebouwd tot een ‘megagebeurtenis’. Op muzikaal vlak is er het massakorps van muzikanten en het indrukwekkend slotkoor. Er gaat steeds meer aandacht naar de kostuums, de choreografie, de muzikale omkadering van de groepen, … In 1985 zendt de Vlaamse televisie de ommegang zelfs live uit. Vanaf 1990 groeien de ‘Franse soldaten’ uit tot de topattractie van de stoet. In 1995 nemen delegaties uit het Ierse Tydavnet en het Duitse Xanten deel aan het gebeuren. Het engagement van de Geelse parochies draagt in deze edities in ruime mate bij tot het succes.
Doordat de ommegang om de vijf jaar plaats heeft, lijkt er wat sleet op de festiviteiten te komen. In 2005 beslist men het daarom over een andere boeg te gooien. In het kader van de ‘Dimpnadagen’ komt er een heus spektakel dat de legende en de geschiedenis van Geel evoceert: ‘GheelaMania’ is geboren. Om geen volledige breuk met het verleden te maken, heeft er wel een historische processie plaats. Die probeert de geest van de processies van weleer op te roepen.
Na afloop blijkt dat ondanks het grote succes van GheelaMania een deel van de Gelenaars toch heimwee heeft naar ‘een echte Ommegang’. Daarom komt het stadsbestuur in 2010 met ‘GheelaMania II’ en een Sint-Dimpna-Ommegang. Beide manifestaties doen daarbij aan kruisbestuiving: de acteurs van het spektakel stappen bijvoorbeeld ook mee in de ommegang. De organisatie van het ganse gebeuren komt in handen van een stuurgroep die zowel leden van het stadsbestuur, de stadsdiensten als vrijwilligers omvat.
In 2015 opent een vernieuwde ommegang de Dimpnadagen. Ondanks het slechte weer zijn duizenden toeschouwers getuigen van de optocht. Voor de uitgave van 2020 worden o.a. de wagens vernieuwd. De COVID-pandemie gooit echter roet in het eten. Uitstel is echter geen afstel: op de feestdag van de Heilige Dimpna, 15 mei 2022, trekt de ommegang opnieuw door de Geelse straten, en opnieuw is de optocht met bijhorend middeleeuws feest een overdonderend succes.
Om terug in de oorspronkelijke 5-jaarlijkste cyclus te geraken, zal de volgende Sint-Dimpna-Ommegang doorgaan op 3 mei 2026, zodat we in 2030 terug op schema zitten. Ook de volgende editie zal bestaan uit vernieuwde praalwagens, indrukwekkende muzikale omkadering en randanimatie voor jong en oud. In 2026 is de Ommegang het startschot voor een meimaand vol Dimpna-activiteiten, met als hoogtepunt de voorstellingen van Gheelamania V. Hou onze website dus zeker in de gaten voor meer details!
